Chúng ta học hỏi được nhiều từ tác phong và cách đối nhân xử thế của Nhà Tiên Tri Muhammed, ông như một hình mẫu cho những thế hệ người tiếp theo cho đến tận Ngày Phán xét: “Không nghi ngờ gì nữa, Sứ giả của Allah là một tấm gương tốt cho những ai nhớ đến Allah và đặt hy vọng vào sự khoan dung của Allah và Ngày của thế giới bên kia.” [1] Vì lý do này, mọi khía cạnh cuộc sống của Nhà Tiên Tri Muhammed đều có tính đạo đức cao quý : “Ngươi chắc chắn có một đức hạnh cao quý.” [2]
Nhà Tiên Tri Muhammed luôn chào hỏi những người ông gặp trên đường đi, khi bắt tay những người đàn ông, ông sẽ không buông tay trừ khi người đối thoại buông tay trước. Trong khi trò chuyện với người trước mặt, ông sẽ quay lại nói chuyện với người đó bằng toàn bộ cơ thể của mình, cho đến khi người đối thoại quay mặt về hướng khác ông sẽ không quay mặt đi. [3]
Ông ấy thường tươi cười nói những lời tốt đẹp với mọi người, ông bảo rằng việc cư xử như vậy tương ứng với việc làm điều tốt . [4] Không một lời nói xấu xa nào thốt ra từ miệng ông cả. Ông thường bày tỏ rằng những người có đạo đức tốt là những người tốt đẹp. [5]
Ông sẽ chấp nhận lời mời của những người đã mời mình đến nhà của họ và để làm vui lòng mọi người ông sẽ thực hiện cầu nguyện sunnah ở đó. Khi nhìn thấy hành vi sai trái hoặc trang phục không phù hợp của ai đó, ông sẽ không nói trực tiếp với người ấy, thay vào đó để không làm người ấy khó xử, ông sẽ để người khác đưa ra lời khuyên bảo này. [6]
Trong suốt cuộc đời của mình, Nhà tiên tri Muhammed không hề giơ tay cao với bất kỳ phụ nữ hay nô lệ nào. Ông không trả thù cho những bất công mà ông gánh chịu. [7] Bà Aisha, khi nói về đạo đức của Nhà tiên tri Muhammed, bà nói rằng ông không đáp lại cái ác bằng cái ác, rằng ông tha thứ cho mọi người và bỏ qua lỗi lầm của họ. [8]
Nhà tiên tri Muhammed được biết đến với những lời nói trung thực của bản thân và không đi ngược lại lời nói đã thốt ra. Trước khi trở thành nhà tiên tri, khi ông bán đồ cho một người trẻ tuổi, người này vội rời đi và hứa sẽ trả tiền ngay lập tức nếu ông đợi một lúc, nhưng người ấy lại quên lời hứa của mình. Ba ngày sau, khi người đó nhớ ra và vội đi đến nơi thì thấy Nhà tiên tri Muhammed đang đợi ở chỗ cũ. Nhà tiên tri Muhammed không hề trách móc người ấy mà chỉ nói: “Hỡi chàng trai trẻ! Anh đã gây ra một ít phiền đấy, tôi đã đợi anh ở đây ba ngày rồi. ” [9]
Mặc dù Nhà tiên tri Muhammed thông cảm với sự thô lỗ và lỗi lầm mà người khác thực hiện đối với bản thân mình, ông không tán thành với những người không tuân theo sự hành lễ mà ông khuyên bảo, những người này cố gắng hành lễ nhiều hơn mức độ đề nghị hoặc cố gắng lảng tránh nhìn ra tác hại trong những hành vi này. Họ giận dữ nói, “Chúng tôi không giống như ông; Allah đã tha thứ cho tất cả tội lỗi của ông” và họ tuyên bố rằng chính họ là người kính sợ Allah nhất và biết rõ về Ngài nhất. [10] Mặc dù Nhà tiên tri Muhammed rất buồn vì sự thiếu tôn trọng của một số người nói rằng bản thân hắn không được đối xử công bằng khi Nhà tiên tri Muhammed phân phát các phần thưởng, ông vẫn thể hiện sự kiên nhẫn bằng cách nói rằng Nhà tiên tri Musa còn nhẫn nại với những lời xúc phạm nặng nề hơn. [11]
Nhà tiên tri Muhammed sẽ đến trợ giúp bất cứ ai cần sự giúp đỡ, ông khuyến khích việc chăm sóc trẻ mồ côi, ông nói rằng những ai giúp đỡ đàn bà góa phụ và người nghèo sẽ nhận được phần thưởng to tát như thể họ đã chiến đấu vì Allah. [12] Nhà tiên tri Muhammed bày tỏ rằng nô lệ là người được gửi đến cần sự chú ý, ông nói rằng chủ nô nên cho nô lệ ăn những thứ mà chính họ ăn, mặc cho nô lệ những thứ mà chính họ mặc và nô lệ không nên bị bắt làm những việc mà họ không có khả năng thực hiện. [13]
Nhà tiên tri Muhammed đối xử tốt với người già và thương yêu trẻ em. Ông ấy rất có tình cảm đối với trẻ con. Ông có thể như là một đứa trẻ khi chơi đùa với trẻ con và ông có khá nhiều bạn bè là những đứa trẻ. Ông ôm và thơm hôn bọn trẻ. [14] Ông không quan tâm đến việc những em bé được đặt trong lòng ông để cầu nguyện có bị bẩn hay không. [15] Ông cõng các cháu trai và cháu gái của mình đến nhà thờ Hồi giáo và thậm chí cầu nguyện khi họ đang trên vai ông. [16] Ông không thích sự lười biếng và ở không. [17]
Bà Aisha nói rằng đạo đức của Nhà tiên tri Muhammed là đạo đức của kinh Quran. [18] Nhà tiên tri Muhammed cũng nói rằng ông được gửi đến để hoàn thiện các phẩm hạnh đạo đức. [19]
[1] Ahzab, 21.
[2] Kalem, 4.
[3] Tirmizî, Ṣıfatü’l-ḳıyâme, 46.
[4] Tirmizî, Birr, 36.
[5] Buhârî, Edeb, 38.
[6] Ebû Dâvûd, Edeb, 4.
[7] Müslim, Feżâʾil, 79.
[8] Tirmizî, “Birr”, 69
[9] Ebu Davud, Edeb, 82.
[10] Buhârî, Îmân, 13.
[11] Buhârî, Meġāzî, 56.
[12] Buhârî, “Îmân”, 22, “Büyû”, 34, “Nafakat”, 1, “Edeb”, 24; Müslim, “Zühd”, 41.
[13] Buhârî, Îmân, 22.
[14] Buhârî, “Cenâiz”, 32.
[15] Buhârî, Vuḍû, 59.
[16] Buhârî, “Ṣalât”, 106.
[17] “Hãy tận dụng sức khỏe của ngươi trước khi bệnh tật, tận dụng sự sống của ngươi trước cái chết. Đừng lãng phí thời gian .” Buharî, Rikak 3.
[18] Müslim, Müsâfirîn, 139.
[19] Ahmed b. Hanbel, Müsned, II, 38.