Allah, Kuran-ı Kerim’de anne ve babaya nasıl davranılması gerektiğini şöyle ifade etmektedir: “Biz insana anne babasıyla ilgili öğütler verdik. Annesi, güçten kuvvetten düşerek onu karnında taşımıştır; çocuğun sütten kesilmesi iki yıl içinde olur. Bunun için (ey insan), hem bana hem anne babana minnet duymalısın; sonunda dönüş yalnız banadır.”[1]
Yukarıdaki ayette de görüldüğü üzere Allah minnet duygusunun kendisinden sonra anne ve babaya hissedilmesi gerektiğini ifade etmektedir. Bu sebeple insan, sadece kendisini dünyaya getirirken annesinin ne kadar acı hissettiğini düşünerek dahi onlara bir ömür boyu şükran duymalıdır.
Anne ve babaya davranışların nasıl olması gerektiğinin detayları şu ayette verilmektedir: “Biz insana anne babasına iyi davranmasını emrettik.”[2] Bir çocuğun ebeveynleri ile kurduğu ilişki iyi davranış temeli üzerine yükselmelidir. Bu iyi davranmayı biraz daha açıklamak gerekmektedir: “Rabbin, sadece kendisine kulluk etmenizi ve anne babanıza iyi davranmanızı emretti. Onlardan biri veya ikisi senin yanında yaşlanırsa onlara öf bile deme! Onları azarlama! İkisine de gönül alıcı güzel sözler söyle. Onlara merhametle ve alçak gönüllülükle kol kanat ger. “Rabbim! Onlar nasıl küçüklükte beni şefkatle eğitip yetiştirdilerse şimdi sen de onlara merhamet göster” diyerek dua et.”[3] Allah’ın bu ayette açıkça belirtilen iyi davranışlar şöyle sıralanabilir:
- Yaşlandıkları zaman onları incitecek şekilde konuşmamak.
- Hangi yaşta olurlarsa olsunlar anne ve babaya karşı kalplerini kıracak şekilde konuşmamak.
- Anne ve baba ile iletişim kurarken onların hoşuna gidecek bir yöntem benimseyerek konuşmak.
- Anne ve babaya merhamet ve alçak gönüllülük göstermek.
- Yaşlandıkları zaman güvende ve rahat hissettirmek.
- Onlar hakkında Allah’a dua etmek.
Kuran-ı Kerim’de bir insanın kazandığı servette bazı insanların hakları olduğu zikredilir. Bu insanlar arasında anne ve baba ilk sıradadır: “Sana ne harcayacaklarını soruyorlar. De ki: “Harcayacağınız mal, ana-baba, yakınlar, öksüzler, yoksullar ve yolcular için olmalıdır. Hayır olarak ne yaparsanız muhakkak ki Allah onu bilir.”[4]
Son olarak Kuran-ı Kerim’de Müslümanların etmeleri için örnek gösterilen dualar arasında anne ve babaya da dua edildiği görülmektedir: “Rabbimiz! Hesap kurulacağı gün beni, anamı, babamı ve müminleri bağışla.”[5] Bu sebeple çocuklar anne ve babalarına dua etmelidirler.
[1] Lokman, 14.
[2] Ankebut, 8.
[3] İsra, 23- 24.
[4] Bakara, 215.
[5] İbrahim, 41.