Mekke’de Kâbe’nin içinde bulunduğu Mescid-i Haram ve Medine’de Hz. Muhammed’in (s.a.v) kabrinin de içinde bulunduğu Mescid-i Nebevi İslam’a göre en kutsal camilerdir. Bu iki camiden sonra en önemli kabul edilen üçüncü cami ise Kudüs’te bulunan Mescid-i Aksa’dır. Kur’an’da Mescid-i Aksa ve civarının mübarek kılındığı bildirilmektedir.[1]
İsra suresinde Hz. Muhammed’in (s.a.v) Mescid-i Haram’dan Mescid-i Aksa’ya getirilerek Allah’ın huzuruna çıktığı bildirilmiştir. Ayrıca Kâbe’den önce Müslümanların ilk kıblesi yani namaz için yöneldikleri yer Mescid-i Aksa’dır. Bu sebeple Müslümanlar için Mescid-i Aksa özel ve önemli bir yere sahiptir.
Mescid-i Aksa’nın bir diğer adı da “Beytülmakdis” yani kutsal evdir. Bu isim daha sonraları tüm şehir için kullanılmıştır. Hz. Muhammed (s.a.v) Mescid-i Aksa’nın Mescid-i Haram’dan sonra, içinde insanların ibadet etmesi maksadıyla yapılan en eski ikinci mabet olduğunu söylemiştir.[2]
Mescid-i Aksa tek bir cami değildir. İçinde Kubbetü’s Sahra ve Kıble Mescidi’nin de bulunduğu, aynı anda 400.000 insanın namaz kılabileceği, 144 bin metrekarelik bir alanı ifade eder. Ancak yaygın olarak bu mekânın güneydoğu ucunda yer alan Kıble Mescidi’ne Mescid-i Aksa denmiştir.
Tarih kaynaklarına göre Hz. Davud (a.s) Mescid-i Aksa’nın yerini planlamış ancak kendisine inşa etmek nasip olmamıştır. Ardından oğlu Hz. Süleyman Mescid-i Aksa’yı inşa ettirmiştir. Yapımında cinlerin ve insanların çalıştığı Kur’an ayetlerinde bildirilmektedir.[3] Yıllar içerisinde birçok kez tahrip edilmiş, yağma ve yıkım görüp tekrar inşa edilmiştir.
Mescid-i Aksa’nın içinde bulunduğu Kudüs ve Filistin topraklarında birçok peygamberin yaşadığı ya da bir dönem orada bulunduğu Kur’an’da bildirilmektedir. Hz. İbrahim (a.s) ve Hz. Lût (a.s)[4], Hz. Davud (a.s) ve Hz. Süleyman (a.s)[5], Hz. Zekeriya (a.s), Hz. İsa (a.s)ve annesi Meryem[6] son olarak da Hz. Muhammed (s.a.v)[7] Kudüs’e gittiği bildirilen isimlerden bazılarıdır.
Müslümanlar nezdinde Kudüs ve Mescid-i Aksa; hem peygamberler diyarı olması, hem de ilk kıble ve isra olayının[8] yaşandığı yer olması bakımından oldukça kıymetlidir.
[1] İsra/1
[2] Buhari, “Enbiya”, 10, 40; Müslim, “Mesacid”, 1-2
[3] Sebe/12-13
[4] Enbiya/71
[5] Enbiya/81
[6] Ali İmran/37
[7] İsra/1
[8] Bkz. “Miraç”