İslam dinine göre insan doğuştan günahkâr değildir. İnsan doğumuyla birlikte dünyaya günahsız bir şekilde gönderilir. Burada kendi tercihlerinin sonucunda ya günah işler ya da sevap kazanır: “Kim zerre miktarı hayır yapmışsa onu (karşılığını) görür. Kim de zerre miktarı şer işlemişse onu (karşılığını) görür.”[1]
Her insan temiz ve günahsız olarak mı doğar?
Hz. Muhammed (sav), “Her doğan bebek İslam fıtratı üzere doğar” demiştir.[2] İslam fıtratı, insanın Allah’ı arayıp bulabileceği güzel bir ahlak ile yaratılması ve Allah’ın emirlerinin insan yaratılışına uygun olması demektir. Örneğin, insan yalanı bir alışkanlık haline getirmediyse yalan söylediği zaman kendini kötü hisseder. Bir başkasının arkasından konuştuğu zaman ruhu sıkılır. Borç verilen kişiden, verilenden fazlasını istemek insana doğru gelmez. Bu gibi psikolojik haller insanın güzel ahlak yani İslam fıtratı ile yaratıldığını göstermektedir.
Kur’an-ı Kerim’de de Allah’ın insanları tek bir fıtrat üzerine yarattığı şu şekilde ifade edilmiştir: “O halde sen hanîf (tek bir Tanrıya inanan) olarak bütün varlığınla dine, Allah insanları hangi fıtrat üzere yaratmışsa ona yönel! Allah’ın yaratmasında değişme olmaz. İşte doğru din budur; fakat insanların çoğu bilmezler.”[3] Hz. Muhammed’in hadisi ile bu ayet birlikte değerlendirildiği zaman görülür ki tüm insanlar güzel ahlak üzere ve masum olarak yaratılmıştır.
Hz. Muhammed (sav) bir başka hadisinde de “Cennet kokusu bebek kokusudur” demiştir.[4] Sonsuz bir mutluluğu bebeklerle ilişkilendiren bir dinin, doğuştan gelen bir günahtan bahsetmesi mümkün değildir.
İnsan ne zaman günahlarından sorumlu olmaya başlar?
İslam dinine göre kişi, ergenliğe girmesi ile birlikte tercihlerinden sorumlu tutulmaktadır. Kişinin düşünme kabiliyetinin olgunlaşması için bu yaşa kadar beklenmektedir. Bu yaşa kadar beklenmesinin bir başka sebebi, çocuğa hayatı öğrenmesi için süre tanınmasıdır.
Şu da ilave edilmelidir ki İslam dininde ergenliğe girmeden ölenlerin herhangi bir sorgulama olmadan cennete girecekleri ifade edilir.[5] Hz. Muhammed (sav), böyle çocukları anlatmak için de cennet kuşu tabirini kullanmaktadır.[6] Nihai olarak İslam dinine göre insan doğuştan günahkâr değildir.
İnsan başkasının günahından sorumlu olabilir mi?
Şu da ilave edilmelidir ki İslam dininde her bir birey kendi tercihlerinden sorumludur. Hiç kimse bir başkasının aldığı kararın sonucundan sorumlu tutulmayacaktır. Nitekim Kur’an-ı Kerim’de bu durum şöyle ifade edilmiştir: “Hiç kimse başkasının günah yükünü yüklenmez; sonunda dönüşünüz rabbinize olacak, ardından O, neler yapıp ettiğinizi size bildirecektir. O, kalplerin derinliklerini bilmektedir.”[7]
Özet:
1. İslam’a göre her insan tamamıyla günahsız olarak doğar.
2. İslam inancında hiç kimse ebeveynlerinin veya dedelerinin günahlarından da sorumlu olarak dünyaya gelmez.
3. İnsan kendi iradesi ile yaptığı tercihler sonucu dünya hayatında günahlara girebilir. Bu günahlarından sorumluluğu ise ancak ergenlikle başlar.
4. Bir Müslüman, işlediği günahlardan vazgeçmeye karar vererek Allah’tan af dilediğinde önceki günahlarından da kolaylıkla temizlenebilir.
[1] Zilzal, 7- 8.
[2] Buhârî, Cenâʾiz, 79, 92; Müslim, Ḳader, 22-25.
[3] Rum, 30.
[4] Câmiü’s-Sağîr, 2/2285.
[5] Vakıa, 17; İnsan, 19.
[6] Müslim, Kader, 6.
[7] Zümer, 7.