Kıyamet kelimesi Arapça olup; kalkmak, ayaklanmak, dikilmek gibi anlamlara gelir. İslam inancına göre, dünya hayatının sona ereceği ve insanlık tarihinin başından itibaren ölen tüm insanların diriltileceği gün kıyamet günüdür.
Kur’an-ı Kerim’de; kıyamet, mahşer yeri (hesaba çekilmek için toplanılan yer), cennet ve cehennem gibi ahirete dair (ölüm sonrası hayat) kavramların anlatıldığı pek çok ayet bulunmaktadır. Hz. Muhammed (s.a.v) ahirete inanmayı, imanın şartlarından biri olarak haber vermiştir.[1] Ahiret hayatının ilk aşaması da kıyamettir. Kur’an’da dehşetli kıyamet sahneleri anlatılmış, Allah bu şekilde kullarına açık bir uyarıda bulunmuştur.
Ayetlerde bildirildiğine göre kıyamet iki aşamada gerçekleşir.[2] İlk aşama İsrafil isimli meleğin sur ismi verilen alete üflemesi ile başlar.[3] Yer sarsılır ve insanlar adeta sarhoş gibi olurlar.[4] Gök erimiş maden, dağlar atılmış yün gibi olur ve kimse dostunun halini bile soramayacak duruma gelmiştir.[5] Gök yarılıp yıldızlar dökülecek, denizler fışkırıp kabirlerin altı üstüne gelecektir.[6] Gözler dehşetten kamaşacak, ay tutulacak, güneş ve ay kararacak, insanlar kaçarak sığınacak bir yer bulamayacaktır.[7] Doğuracak develer başıboş bırakılacak, yabani hayvanlar toplanıp bir araya getirilecek, denizler kaynatılacak; insanlar dünya hayatında yaptıkları iyi ve kötü amelleriyle (işledikleriyle) beraber kendi bedenlerinde dirilecek, diri diri gömülen kıza hangi suçundan dolayı öldürüldüğü sorulup[8] defterler ortaya serilecek, gökyüzü sıyrılıp açılacak, cehennem ateşi alevlendirilip, cennet yaklaştırılacaktır.[9]
Kıyametin ikinci aşaması da yine ayetlerle anlatılmıştır. Sura ikinci kez üflenmesiyle tüm insanlar yeniden ayağa kalkıp dirilecektir.[10] Kabirlerinden çıkıp etrafa yayılan insanlar kendilerini çağırana koşarken, kâfirler de “Bu ne çetin bir gün.” diyerek korkularını dile getirirler.[11] O gün herkes kendi derdiyle uğraşacak, kimse anne babasını, eşini ve evladını düşünemeyecektir. Mü’min kulların yüzleri aydınlık ve sevinç içinde, inançsızların ise kapkara olacaktır.[12] Tüm insanlar tabi oldukları önderlerle birlikte çağrılacak[13], peygamberler ümmetlerine şahitlik etmek üzere toplanacak[14], gök beyaz bulutlar halinde parçalanacak ve melekler bölük bölük ineceklerdir.[15] Ayetler detaylıca o günün dehşetini gözler önüne sermiştir. İslam kaynaklarında bu aşamalardan sonra hesaba çekilme, neticesinde de mükâfat ya da ceza ile sonsuz bir âlemde yeni bir hayata başlamaktan bahsedilir.[16]
Kıyamet öncesinde bir takım haberci olaylar olacağı, zamanı yaklaştığında bir takım işaretler görüleceği ile ilgili ayet ve hadisler de vardır.[17] Ancak kıyametin ne zaman gerçekleşeceği ancak Allah tarafından bilinmektedir.[18] Kıyamet zamanının bilinemiyor olması aslında kişinin kendi ölüm zamanını bilememesine benzemektedir. Bu bilinmezlikler insanın her an korku ve ümit dengesi ile yaşamasını ve hayatını buna göre düzene koymasını sağlamaktadır.
[1] Buhârî, İman 1; Müslim, İman 1
[2] Zümer/68
[3] Neml/87
[4] Hac/1-2
[5] Mearic/8-10
[6] İnfitar/1-5
[7] Kıyame/6-12
[8] İslam öncesi Arap topluluklarında yaygın uygulamaya göre ikinci sınıf görülen kız çocukları canlı canlı toprağa gömülerek öldürüldükleri ayetlerde bildirilmiştir. (Zuhruf/17, Tekvir/8-9,Enam/137)
[9] Tekvir/1-13
[10] Zümer/68
[11] Kamer/7-8
[12] Abese/33-42
[13] İsra/71
[14] Mürselat/11
[15] Furkan/25
[16] Nisa/57, Maide/119
[17] Muhammed/18, Buhârî, İlim, 21, Buhârî, Fiten, 25
[18] Araf/187