Melekler; nurdan[1] yaratılmış ve gözle görülmeyen, yeme-içme, uyuma, üreme gibi ihtiyaçları olmayan, ancak insanlar ve cinler[2] gibi Allah’a ibadet etmek ve O’nu zikretmek (anmak) için yaratılmış varlıklardır. Bilinç sahibi olan bu varlıklar Allah’ın emirlerine asla isyan etmezler.[3] Bu sebeple de günahsızlardır. Her an itaat halinde, Allah’ın kâinattaki yaratma sanatını görüp tefekkür ederler (düşünürler).
İslam inancına göre; meleklere inanmayan bir kimse vahiy[4] meleğine de, dolayısıyla vahye ve Kur’an içinde bahsi geçen peygamberlere de inanmış olmaz. Oysa meleklere inanmak Kur’an’ın birçok ayetinde emredilmiş[5] ve Allah’a inanmanın hemen ardında sayılmıştır. Hz Muhammed (s.a.v) de meleklere inanmayı imanın altı şartı içinde bildirmiştir.[6]
Bazı toplumlarda ve inanışlarda meleklere ilahlık yakıştırması yapılmış, “onlar Allah’ın kızlarıdır” diyen topluluklar oluşmuştur. Allah da Kur’an-ı Kerim’deki ayetleri ile bu yakıştırmaları açıkça reddetmiştir.[7] İslam’a göre meleklerin yaratılma sebeplerinden bazıları şunlardır:
-Allah, atmosferden atoma kadar kâinattaki her şeyi belli bir düzende ve bir sanatla var etmiştir.[8] Sonra da bu sanatı görecek ve onu tesbih edecek (övecek) varlıkları yaratmıştır. İnsanlar ve cinlerin görüşü kısıtlıdır. Galaksilerden yer kürenin en alt katmanlarına kadar her bir atomu görebilecek ve sınırsız olarak kavrayabilecek bir donanıma sahip değillerdir. Allah kâinat sergisinde bu sanatlarını, isimlerini ve sıfatlarını seyredip takdir etmesi için yerin merkezinden semanın katlarına kadar her yerde bulunabilen melekleri yaratmıştır.
-Kur’an-ı Kerim’de Allah, yarattığı hiçbir şeye muhtaç olmadığını bildirmiştir.[9] Dolayısıyla meleklerine de muhtaç olmadığı için melekler Allah’ın yardımcıları değillerdir. Onlar sadece yaratma olayının şahitleridir. Bu olaylarda asıl fail (yaratıcı) Allah’tır. Çünkü Allah’ın yaratmak istemesiyle o şeye sadece “Ol!” demesi yeterlidir.[10] İnsan aklı bu ani yaratılma olayına hayret ve dehşet duyacağı için melekler perde ardındaki sebeplerdir.
[1] Müslim, zühd, 61, 4/2294
[2] Bkz. Cinler nasıl varlıklardır?
[3] Tahrim/6
[4] Allah’ın buyruklarının peygamberlere bildirilmesi
[5] Bakara/177, Bakara/285, Nisa/136
[6] Buharî, “İman”, 36; Müslim, “İman”, 5
[7] Nahl/57
[8] Bakara/29
[9] İhlas/2
[10] Bakara/117