Hz. Muhammed’in (sav) hayatından nakledilen kesitler, O’nun genel olarak kadınlara değer veren, saygılı ve merhametli bir tutum içinde olduğunu ortaya koyar. Bu durum, annesi, eşi, kızı gibi akrabalık bağı olanlar için de hiçbir akrabalık bağı olmayanlar için de geçerlidir.
İslam tarihi kaynaklarında Hz. Muhammed’in (sav) kadınlarla konuştuğu, onları dinlediği, onlarla istişare ettiği birçok olay anlatılır. Bunların tamamında, Hz. Muhammed’in muhatabı olan kadınlara nezaket ve saygı ile değer verdiğini hissettirdiği görülür.
Melek Cebrail, kendisine vahiy getirdiğinde bunu ilk paylaştığı ve yaşadığı durumu ilk olarak danıştığı kişi, eşi Hz. Hatice olmuştur.[1] Hudeybiye barış anlaşmasından sonra anlaşma şartlarından hoşnut olmayan sahabelere (takipçisi olan arkadaşlarına) nasıl davranmasının doğru olduğunu eşlerinden Ümmü Seleme ile[2], eşlerinden Hz. Ayşe’ye atılan iftira karşısında nasıl bir yol izlenmesi gerektiğini de diğer bir eşi olan Zeynep bint Cahş ile istişare etmiştir.[3]
Bir gün yemeğe davet edildiğinde, eşi ile birlikte katılmayı şart koşmuştu.[4] Bir hadisinde de Müslümanların ahlakı en güzel olanının, hanımına en güzel davranan kişi olduğunu söylemişti.[5] Zaten Nisa suresinin 19. âyetinde de hanımı ile iyi geçinmek tavsiye edilmiştir: “Eşlerinizle hoşça ve güzelce geçinin. Onlardan hoşlanmazsanız da sabredin. Olabilir ki bir şey hoşunuza gitmez de, bakarsınız Allah onda sizin için pek çok hayırlar takdir etmiştir.”
Hz. Muhammed’in kendisi ile akrabalık bağı olmayan kadınlarla nasıl iletişim kurduğunu da ortaya koyan birçok olay anlatılmıştır. Hz. Muhammed (sav), derdi olan kadınların sorunlarını dinler, sorusu olanlara cevap verir[6], gerektiğinde onlara yardım ederdi. Yaşlı kadınlara özel saygı gösterirdi.[7] Kadınlarla ilişkilerinde hiçbir statü önem taşımazdı. Fakir bir cariye (kadın köle) de olsa O’na rahatlıkla ulaşıp ona sorunlarını anlatabilirdi.[8]
[1] Buhârî, Bed’ü’l-vahy, 1.
[2] Müsned, 4:326; Buharî, 3:182.
[3] Müslim, 8:118.
[4] Müslim, Eşribe 139.
[5] Tirmizî, Radâ’ 11.
[6] Örneğin: Yaşlı olan babasının yerine hac yapıp yapamayacağını soran bir kadına Hz. Muhammed, evet yapabilirsin cevabını vermiştir. Buhârî, Hac, 1.
[7] Örneğin: H. Muhammed her seferinde ikrama sağından başlamasına rağmen, sağında genç bir delikanlı, solunda ise kavminin ileri gelenlerinin olduğu bir mecliste yaşlılara ikram edebilmek için delikanlıdan izin istemesi, yaşlılara gösterdiği hürmetin bir sembolüdür. Buhârî, Müsâkât, 10.
[8] Örneğin: Hz. Aişe’ye atılan iftirada Hz. Aişe’nin hizmetçisi olan Hz. Berire’ye bu konu ile ilgili fikirlerini sormuştur. Sîre, 3:313-314; Müslim, 8:115.